Adrenal Yetmezlik (Addison Hastalığı)
Özet Genel Bakış..
Adrenel Yetmezlik Addison hastalığının Tam olarak nedeni Bilinmemektedir..)Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS )
Adrenal yetmezliğe ne sebep olur?
Farklı adrenal yetmezlik türlerinin farklı nedenleri vardır. Genel olarak adrenal yetmezliğin en yaygın nedeni, kortikosteroidleri uzun süre aldıktan sonra aniden durdurmaktır…)Kaynak Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü'(NIDDK) ABD
Ve Şu anda adrenal yetmezliğin tedavisi yoktur, ancak tedaviler insanların semptomları yönetmesine yardımcı olabilir. Birçok insanın bu ilaçları ömür boyu alması gerekecek. .) Adrenal yetmezlik yaşam boyu süren bir durumdur, Kaynak Healthline Media UK
Adrenal bez bozukluklarına ne sebep olur?
Adrenal bez bozukluklarının nedeni, sahip olduğunuz bozukluğun türüne bağlıdır. Nedenler şunları içerebilir:
Steroidler gibi ilaçlar
Hipofiz bezi gibi başka bir bezde sorun .
Hipofiz bezi, adrenal bezlerin nasıl çalıştığını etkileyen hormonları salgılar.
Genlerdeki değişiklikler (mutasyonlar). Bu değişiklikler, adrenal bezlerin bir veya daha fazla hormondan çok fazla veya çok az üretmesine neden olabilir.
Enfeksiyonlar
Çoğu durumda, sorunun nedeni açık değildir…)Kaynak Ulusal Tıp Kütüphanesi ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Departmanı Ulusal Sağlık Enstitüleri
Addison hastalığının tedavisi
Tedavi, vücudunuzun üretmediği hormon düzeylerini düzeltmeyi amaçlar. İster birincil ister ikincil adrenal yetmezliğiniz olsun, ömür boyu hormon replasmanına ihtiyacınız olacak. Kortizol, günde bir veya iki kez alınan hidrokortizon tabletleri ile ağızdan değiştirilir. Ayrıca aldosteron eksikliğiniz varsa, günde bir kez alınan fludrokortizon asetat adı verilen bir mineralokortikoidin oral dozları ile değiştirilir…)Kaynak Avustralya Victoria Eyalet Hükümeti Sağlık Bakanlığı
Sekonder (İkincil ) adrenal yetmezlikte beyinde bulunan hipofiz bezi “adrenokortikotropik hormon” adı verilen hormonu yetersiz miktarda üretir. Bu hormon adrenal bezi kortizol üretmesi için uyarır. Hipofiz bezi bir şekilde hasar görür veya değiştirilirse, adrenal bezler sağlıklı olsa bile adrenal bez kortizol salgılanmasını etkileyebilir.
İkincil (Sekonder) adrenal yetmezliğe en yaygın olarak prednizon, steroidlerle eklem içi enjeksiyonlar veya steroid kremler gibi ilaçlar neden olur. Bu durumda, adrenal bezlerin işlevini yerine getirmesi ve uygun kortizol üretimini geri kazanması günler ila aylar alabilir...)Kaynak © 2023 . Mayo Clinic Haber Ağı
Bağışıklık sistemiyle ilgili bir sorun, Birleşik Krallık’ta Addison hastalığının en yaygın nedenidir...)Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHSKaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS
Ek bilgi NOTU : Bağışıklık Sisteminizi Zayıflatan İlaçlar ve Mantar Enfeksiyonları
Genel olarak, ciddi mantar enfeksiyonlarının çoğu nadirdir, ancak bunlar olur. Bağışıklık sistemi zayıf olan kişilerde en yaygın olanlarıdır. Belirli sağlık koşullarına sahip kişilerin, bağışıklık sisteminizi zayıflatabilecek ve sizi mantar enfeksiyonları riskine sokabilecek yan etkileri olan ilaçları almaları gerekebilir…)Kaynak Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri ( CDC ), Amerika Birleşik Devletleri’nin ulusal halk sağlığı kurumu
Spesifik olarak, kortikosteroidler ve TNF (tümör nekroz faktörü) inhibitörleri, mantar enfeksiyonu kapma şansınızı artırabilecek iki tür ilaçtır.
Kortikosteroidler , artrit , astım , alerjik reaksiyonlar ve lupus , sarkoidoz veya enflamatuar barsak hastalığı gibi otoimmün hastalıkları içeren durumları tedavi eden ilaçlardır .
TNF inhibitörleri, romatoid artrit , sedef hastalığı ve enflamatuar barsak hastalığı gibi otoimmün hastalıkları tedavi eden ilaçlardır .
Bazı mantar enfeksiyonları ciddi olabilir, örneğin:
Coccidioidomycosis (Vadi humması)
Kriptokokoz ( neoformans ve gattii )
Histoplazmoz
Pneumocystis pnömonisi (PCP)
İnvaziv Candida enfeksiyonu
İnvaziv aspergilloz
Oral kandidiyazis (pamukçuk) gibi diğer mantar enfeksiyonları genellikle yaşamı tehdit etmez..) Kaynak Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri ( CDC ), Amerika Birleşik Devletleri’nin ulusal halk sağlığı kurumu
Diğer nedenler
Tüberküloz (TB), dünya çapında Addison hastalığının en yaygın nedenidir, ancak Birleşik Krallık’ta nadirdir...)Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS
Ek bilgi NOTU : Antiromatizmal İlaçlar ve Tüberküloz Riski 2006
Genel olarak, sistemik lupus eritematozus ve muhtemelen romatoid artrit (RA) gibi romatolojik hastalıkların, artan Mycobacterium tuberculosis hastalığı (TB) riski ile ilişkili olabileceğine inanılmaktadır Romatolojik hastalıkların kendileri bu risk artışı ile ilişkilendirilmiş olsa da, RA tedavisinde kullanılan immün baskılayıcı tedavilerin de TB riskini artırabileceğinden şüphelenilmektedir. Gerçekten de, ortalama 15-20 mg/gün/yıl prednizon dozu alan RA hastalarının aktif TB geliştirme riskinin arttığı gösterilmiştir .)TNF-α inhibitörleri ..)Kaynak Telif Hakkı © 2023 Oxford University Press
Addison hastalığının diğer olası nedenleri şunlardır:
Enfeksiyonlar – AIDS ile bağlantılı olanlar veya mantar enfeksiyonları gibi
bir kanama – bazen menenjit veya diğer şiddetli sepsis türleri ile ilişkili, böbreküstü bezlerine çok ağır kanama
Kanser – vücudunuzun herhangi bir yerinden kanser hücreleri adrenal bezlerinize yayılırsa
Amiloidoz – kemik iliği hücreleriniz tarafından üretilen bir protein olan amiloidin adrenal bezlerinizde biriktiği ve onlara zarar verdiği bir hastalık
her iki adrenal bezin cerrahi olarak çıkarılması (adrenalektomi) – örneğin, bir tümörü çıkarmak için
Adrenolökodistrofi (ALD) – beyindeki adrenal bezleri ve sinir hücrelerini etkileyen ve çoğunlukla genç erkeklerde görülen, nadir görülen, yaşamı sınırlayan kalıtsal bir durum
Cushing sendromu için gerekli bazı tedaviler – vücuttaki çok yüksek kortizol düzeylerinin neden olduğu bir dizi semptom..)Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS
Adrenal yetmezlik ne kadar yaygındır?
Addison hastalığı nadirdir. Gelişmiş ülkelerde, her milyon kişiden yaklaşık 100 ila 140’ını etkiler.
Sekonder adrenal yetmezlik daha yaygındır ve milyonda 150 ila 280 kişiyi etkiler. İkincil ve üçüncül adrenal yetmezlik genellikle birlikte gruplandırılır, bu nedenle tek başına üçüncül adrenal yetmezlik için rakamlar mevcut değildir…)Kaynak Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü (NIDDK) ABD
Addison hastalığının tedavisi
Addison hastalığı, eksik hormonları yerine koymak için ilaçla tedavi edilir. Ömrünün sonuna kadar alman gerekecek...)Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS )
Neden oluyor
Addison hastalığı genellikle, adrenal bezin dış katmanına (adrenal korteks) saldırarak steroid hormonları aldosteron ve kortizol üretimini bozan bağışıklık sistemindeki bir sorunun sonucudur. Bunun neden olduğu net değil, ancak Birleşik Krallık’taki vakaların %70 ila %90‘ından sorumlu. Diğer potansiyel nedenler arasında , Birleşik Krallık’ta yaygın olmamakla birlikte, Tüberküloz (TB) gibi adrenal bezlere zarar verebilecek durumlar yer alır ...)Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS )
Addison hastalığının tedavisi
Addison hastalığı, eksik hormonları yerine koymak için ilaçla tedavi edilir. Ömrünün sonuna kadar alman gerekecek...)Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS )
Genel bakış
Adrenal yetmezlik olarak da adlandırılan Addison hastalığı, vücut belirli hormonları yeterince üretmediğinde ortaya çıkan nadir bir hastalıktır. Addison hastalığında adrenal bezler çok az kortizol ve sıklıkla çok az başka bir hormon olan aldosteron üretir…) Kaynak © 1998-2023 Mayo Tıp Eğitimi ve Araştırma Vakfı (MFMER
Addison hastalığı herkesi etkileyebilir ve yaşamı tehdit edebilir. Tedavi, eksik olanların yerini almak için hormon almayı içerir...)Kaynak © 1998-2023 Mayo Tıp Eğitimi ve Araştırma Vakfı (MFMER)
Belirtiler
Addison hastalığı semptomları genellikle yavaş yavaş, genellikle aylar içinde ortaya çıkar. Hastalık o kadar yavaş ilerleyebilir ki, hastalığı olan kişiler ilk başta semptomları görmezden gelebilir. Daha sonra hastalık veya yaralanma gibi bir stres semptomları daha da kötüleştirir…)Kaynak © 1998-2023 Mayo Tıp Eğitimi ve Araştırma Vakfı (MFMER)
Semptomlar şunları içerebilir:
Aşırı yorgunluk
Kilo kaybı ve iştah kaybı
Koyulaşmış cilt bölgeleri
Düşük tansiyon, hatta bayılma
Tuz özlemi
Hipoglisemi olarak da adlandırılan düşük kan şekeri
Mide bulantısı, ishal veya kusma
Karın ağrısı
Kas ve eklem ağrısı
sinirlilik
Depresyon
Bazı insanlarda vücut kılı dökülmesi veya
cinsel sorunlar..)Kaynak © 1998-2023 Mayo Tıp Eğitimi ve Araştırma Vakfı (MFMER)
Addison krizi olarak bilinen akut adrenal yetmezlik
Bazen Addison hastalığının belirtileri aniden ortaya çıkar. Akut adrenal yetmezlik yaşamı tehdit eden şoka neden olabilir. Aşağıdakiler için acil tedavi arayın:..)Kaynak © 1998-2023 Mayo Tıp Eğitimi ve Araştırma Vakfı (MFMER)
Ciddi zayıflık
Bilinç bulanıklığı, konfüzyon
Alt sırt veya bacaklarda ağrı
Su kaybına yol açan şiddetli karın ağrısı,
kusma ve ishal
Azaltılmış bilinç veya
Deliryum
Düşük kan basıncı..)Kaynak © 1998-2023 Mayo Tıp Eğitimi ve Araştırma Vakfı (MFMER)
Aşağıdakiler gibi Addison hastalığının yaygın semptomlarına sahipseniz bir sağlık uzmanına görünün:
Cildin koyulaşmış bölgeleri
Dehidrasyon olarak da bilinen aşırı vücut suyu kaybı
şiddetli yorgunluk
İsteyerek olmayan kilo kaybı
Mide bulantısı, kusma veya karın ağrısı
Baş dönmesi veya bayılma
Tuz isteği
Kas veya eklem ağrıları..)Kaynak © 1998-2023 Mayo Tıp Eğitimi ve Araştırma Vakfı (MFMER)
ilaçların neden olduğu Addison hastalığı
Herkes, Prednisone gibi kortikosteroid almanın adrenal bezler için baskılayıcı olabileceğini bilir – bu nedenle, bir çarpışmayı önlemek için genellikle azaltılarak dozlanırlar. Bununla birlikte, The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism’in Nisan 2015 çevrimiçi baskısında yayınlanan yeni araştırma, yaygın alerji veya astım steroid inhalerleri ve burun spreyleri kullananların bile adrenal yetmezlik riski altında olduğunu bildirmektedir…)Kaynak Telif Hakkı © 2023 Precision Analytical Inc Kaynak PubMed NCBI Ulusal Tıp Kütüphanesi ABD
Bu, bir dizi yan etkiye neden olan daha az kortizol (stres hormonu) ve aldosteron (tuz, potasyum ve su dengesi) ürettikleri için endişe vericidir. Bildiğiniz kadarıyla yaygın olarak kullanılan ilaçlar şunları içerir:
prednizon,
triamsinolon,
betametazon,
deksametazon,
klobetasol ve
flutikazon. Marka adları şunları içerir: Medrol, Advair, Qvar, Pulmicort, Flovent, Azmacort, Flonase, Nasonex, Veramyst, Nasacort, Omnaris, Clobex ve Kenalog…)Kaynak Telif Hakkı © 2023 Precision Analytical Inc Kaynak PubMed NCBI Ulusal Tıp Kütüphanesi ABD
Son çalışmadan bazı önemli noktalar aşağıdaki gibidir ( PubMed’deki makaleyi görmek için buraya tıklayın ):Kaynak Telif Hakkı © 2023 Precision Analytical Inc Kaynak PubMed NCBI Ulusal Tıp Kütüphanesi ABD
Toplam 3753 kişiden 1190 katılımcıya ACTH stimülasyon testi ile adrenal yetmezlik teşhisi kondu (136 çalışma grubundan 74 makale değerlendirildi)
Bu 1190 kişinin %48,7’si ağızdan,
%7,8’i inhale,
%4,7’si topikal,
%4,2’si burun içinden ve
%52,2’si kortikosteroid enjekte edilenlerden kaynaklanıyordu.
Adrenal yetmezliğe neden olan birden fazla kortikosteroid formunun kullanılması, %42,7’lik bir havuzlanmış yüzde ile sonuçlanmıştır…)Kaynak Telif Hakkı © 2023 Precision Analytical Inc
Kaynak PubMed NCBI Ulusal Tıp Kütüphanesi ABD
Katılımcıların %11,1’i özel olarak astım tedavisi görüyordu. Diğer durumlar arasında
Sinüzit,
Sedef hastalığı/cilt rahatsızlıkları,
Romatizmal hastalık,
Böbrek nakli,
Kanser,
Crohn hastalığı,
Kistik fibroz ve
Nazal polipler yer alır…)Kaynak Telif Hakkı © 2023 Precision Analytical Inc
Kaynak PubMed NCBI Ulusal Tıp Kütüphanesi ABD
Düşük doz kortikosteroid kullananların %2,4’ünde, en yüksek dozu kullananların ise %21,5’inde adrenal yetmezlik görüldü. DOZ ÖNEMLİDİR!
Kısa süreli (28 günden az) kortikosteroid kullananların %1,4’ünde, orta süreli (1-12 ay) kullanıcıların %11,9’unda ve uzun süreli (1 yıl veya daha fazla) kullananlarda %27,4’ünde adrenal yetmezlik vardı. MARUZ KALMA SÜRESİ ÖNEMLİDİR! Kaynak Telif Hakkı © 2023 Precision Analytical Inc Kaynak PubMed NCBI Ulusal Tıp Kütüphanesi ABD
En yüksek risk altında olanlar, en uzun zaman çizelgesi için en yüksek dozda olanlar idi, ancak daha uzun süreler boyunca düşük doz kortikosteroid kullananlar bile yetersizlik riski taşıyordu.
Kortikosteroid kesildikten 6 ay sonra yeniden test yapan araştırmalar, başlangıçtaki adrenal yetmezlik yüzdesinin %56,4 olduğunu ve 6 ay sonra hala %25,3 olduğunu buldu.
Yazarlar, adrenal yetmezlik için test yapanların yardımcı olması için fizyolojik dozlarda glukokortikoid replasmanı düşünmelerini tavsiye ettiler…)Kaynak Telif Hakkı © 2023 Precision Analytical Inc Kaynak PubMed NCBI Ulusal Tıp Kütüphanesi ABD
Primer adrenal yetmezlik veya hipoadrenalizm olarak da bilinen Addison hastalığı, adrenal bezlerin nadir görülen bir bozukluğudur…)Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS )
Adrenal bezler, böbreklerin üzerinde oturan 2 küçük bezdir. 2 temel hormon üretirler:
kortizol ve aldosteron.
Addison hastalığında adrenal bez hasar görür, bu nedenle yeterli kortizol veya aldosteron üretmez. Birleşik Krallık’ta yaklaşık 9.000 kişide Addison hastalığı var ve her yıl 300’den fazla yeni vaka teşhis ediliyor. En yaygın olarak 30 ile 50 yaşları arasında görülmesine rağmen, her yaştan insanı etkileyebilir. Ayrıca kadınlarda erkeklerden daha yaygındır…)Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS )
Neden oluyor
Addison hastalığı genellikle, adrenal bezin dış katmanına (adrenal korteks) saldırarak steroid hormonları aldosteron ve kortizol üretimini bozan bağışıklık sistemindeki bir sorunun sonucudur. Bunun neden olduğu net değil, ancak Birleşik Krallık’taki vakaların %70 ila %90‘ından sorumlu. Diğer potansiyel nedenler arasında , Birleşik Krallık’ta yaygın olmamakla birlikte, Tüberküloz (TB) gibi adrenal bezlere zarar verebilecek durumlar yer alır ...)Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS )
Addison hastalığının tedavisi
Addison hastalığı, eksik hormonları yerine koymak için ilaçla tedavi edilir. Ömrünün sonuna kadar alman gerekecek...)Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS )
Adrenal kriz
Addison hastalığı olan kişiler, adrenal kriz adı verilen semptomların aniden kötüleşmesi riskinin sürekli olarak farkında olmalıdır. Bu, vücudunuzdaki kortizol seviyeleri önemli ölçüde düştüğünde olabilir.Adrenal kriz tıbbi bir acil durumdur. Tedavi edilmezse ölümcül olabilir…)Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS )
Adrenal yetmezlik
birincil,
ikincil ve
üçüncül nedenler olarak sınıflandırılabilir. ..)Kaynak PubMed NCBI Ulusal Tıp Kütüphanesi ABD
Primer adrenal yetmezlik, adrenal bezin kendisini etkileyen bir patoloji olduğunda ortaya çıkar.
İkincil adrenal yetmezlik, hipofiz bezinden salınan adrenokortikotropin hormonunun (ACTH) azalmasından kaynaklanır ve
üçüncül adrenal yetmezlik, hipotalamustan salınan kortikotropin salgılayan hormonun (CRH) azalmasından kaynaklanır. ..)Kaynak PubMed NCBI Ulusal Tıp Kütüphanesi ABD
Gelişmiş dünyada 144 milyon kadar kişi Addison hastalığına sahip olabilir. Düzgün tedavi edildiğinde, hastalar kabaca normal bir yaşam süresine sahip olabilir. Tedavi edilmeyen hastalarda ölüm oranı yüksektir…)Kaynak PubMed NCBI Ulusal Tıp Kütüphanesi ABD
Adrenal yetmezliğe neden olan birden fazla kortikosteroid formunun kullanılması, %42,7’lik bir havuzlanmış yüzde ile sonuçlanmıştır.
Katılımcıların %11,1’i özel olarak astım tedavisi görüyordu.
Diğer durumlar arasında
Sinüzit,
Sedef hastalığı/cilt rahatsızlıkları,
Romatizmal hastalık,
Böbrek nakli,
Kanser,
Crohn hastalığı,
Kistik fibroz ve
Nazal polipler yer alır.Düşük doz kortikosteroid kullananların %2,4’ünde, en yüksek dozu kullananların ise %21,5’inde adrenal yetmezlik görüldü. .)Kaynak 2022 Precision Analytical Inc
DOZ ÖNEMLİDİR! Kısa süreli (28 günden az) kortikosteroid kullananların %1,4’ünde, orta süreli (1-12 ay) kortikosteroid kullananların %11,9’unda ve uzun süreli (1 yıl veya daha fazla) kullananlarda %27,4’ünde adrenal yetmezlik vardı. .)Kaynak 2022 Precision Analytical Inc
MARUZ KALMA SÜRESİ ÖNEMLİDİR!
En yüksek risk altında olanlar, en uzun zaman çizelgesi için en yüksek dozda olanlar idi, ancak daha uzun süreler boyunca düşük doz kortikosteroid kullananlar bile yetersizlik riski taşıyordu.
Kortikosteroid kesildikten 6 ay sonra yeniden test yapan araştırmalar, başlangıçtaki adrenal yetmezlik yüzdesinin %56,4 olduğunu ve 6 ay sonra hala %25,3 olduğunu buldu.
Yazarlar, adrenal yetmezlik için test yapanların yardımcı olması için fizyolojik dozlarda glukokortikoid replasmanı düşünmelerini tavsiye ettiler…)Kaynak 2022 Precision Analytical Inc
Kronik bir durum teşhisi almak bunaltıcı ve stresli olabilir. İyi haber şu ki, Addison hastalığı ilaçla tedavi edilebilir…)Kaynak © 2023 Cleveland Klinik
Addison hastalığı için prognoz (görünüm) nedir?
Addison hastalığının prognozu genellikle iyidir. Addison hastalığı olan kişiler hayatlarının geri kalanında ilaç kullanmak zorunda kalacak olsalar da normal, sağlıklı bir hayat yaşayabilirler…)Kaynak © 2023 Cleveland Klinik
Bununla birlikte, aşırı veya yetersiz tedaviyi önlemek için bu ilaçların dozajlarının yakından izlenmesi gerekir. Glukokortikoidler (hidrokortizon) ile aşırı tedavi
Obezite ,
Tip 2 diyabet ve
Osteoporoz ile sonuçlanabilir .
Fludrokortizon ile aşırı tedavi, yüksek kan basıncına (hipertansiyon) neden olabilir .Kaynak © 2023 Cleveland Klinik
Addison hastalığı olan kişilerin %50 kadarında başka bir otoimmün durum gelişir…)Kaynak © 2023 Cleveland Klinik
Adrenal yetmezlik, adrenal bezler kortizol hormonunu yeterince üretmediğinde ortaya çıkar. İki adrenal beziniz var. Böbreklerin hemen üzerinde bulunurlar. Beyindeki hipotalamus ve hipofiz bezleri ile çalışırlar. Kortizol, vücudunuzdaki yağları, proteinleri ve karbonhidratları parçalamaya yardımcı olur. Ayrıca kan basıncını kontrol eder ve bağışıklık sisteminizin nasıl çalıştığını etkiler…)Kaynak Telif hakkı ©2023 Johns Hopkins Üniversitesi, Johns Hopkins Hastanesi ve Johns Hopkins Sağlık Sistemi
Adrenal yetmezlik birincil veya ikincil olabilir:
Birincil adrenal yetmezlik. Bu, Addison hastalığı olarak bilinir. Adrenal bezler hasar gördüğünde ortaya çıkar. Kortizol ve aldosteron hormonlarını yeterince üretmezler. Bu durum nadirdir. Her yaşta ortaya çıkabilir.
İkincil adrenal yetmezlik. Bu, hipofiz bezi ACTH hormonunu (adrenokortikotropin) yeterince üretmediğinde başlar. Sonuç olarak, adrenal bezler yeterince kortizol yapmaz…)Kaynak Telif hakkı ©2023 Johns Hopkins Üniversitesi, Johns Hopkins Hastanesi ve Johns Hopkins Sağlık Sistemi
Adrenal yetmezlik nasıl tedavi edilir?
Sağlık uzmanınız aşağıdakilere dayanarak sizin için en iyi tedaviyi bulacaktır:
Adrenal bezlerinizin yapmadıklarını değiştirmek için hormon almanız gerekecek. Bu esas olarak kortizol anlamına gelir. Ancak Addison hastalığınız varsa aldosteron da almanız gerekebilir…)Kaynak Telif hakkı ©2023 Johns Hopkins Üniversitesi, Johns Hopkins Hastanesi ve Johns Hopkins Sağlık Sistemi
Addison hastalığı ölümcül olabilir. Tedavi genellikle IV (intravenöz) sıvılar ve kortikosteroid adı verilen ilaçlarla başlar. Bu ilaçları ağızdan veya IV olarak alabilirsiniz.Onları hayatınızın geri kalanında almak zorunda kalabilirsiniz. Ayrıca başka ilaçlar (fludrokortizonlar) almanız gerekebilir. Bunlar vücudunuzun sodyum ve potasyum seviyelerini normal tutmanıza yardımcı olabilir…)Kaynak Telif hakkı ©2023 Johns Hopkins Üniversitesi, Johns Hopkins Hastanesi ve Johns Hopkins Sağlık Sistemi
Adrenal yetmezlik (Addison hastalığı) ile ilgili önemli noktalar
Adrenal yetmezlik, adrenal bezler kortizol hormonunu yeterince üretmediğinde ortaya çıkar.
Birincil tür, Addison hastalığı olarak bilinir. Nadirdir. Adrenal bezlerin kortizol ve aldosteron hormonlarını yeterince üretmediği zamandır...)Kaynak Telif hakkı ©2023 Johns Hopkins Üniversitesi, Johns Hopkins Hastanesi ve Johns Hopkins Sağlık Sistemi
İkincil adrenal yetmezlik, hipofiz bezi ACTH hormonunu yeterince üretmediğinde ortaya çıkar. Adrenal bezler daha sonra yeterli kortizol yapmazlar.
Hafif semptomlar ancak kişi fiziksel stres altındayken görülebilir. Diğer semptomlar zayıflık, yorgunluk ve kilo kaybını içerebilir. Adrenal bezlerin yapmadıklarını değiştirmek için hormon almanız gerekecek...)Kaynak Telif hakkı ©2023 Johns Hopkins Üniversitesi, Johns Hopkins Hastanesi ve Johns Hopkins Sağlık Sistemi
Adrenal hormonlar 23 Ocak 2022
Adrenal ( suprenal) bezleri her iki böbreğin üst kısmında bulunur.
1.Bağışıklık sistemini,
2.Kan basıncını,
3.Metabolizmayı ve stres tepkisini düzenleyen hormonlar üretirler. Ek olarak, vücudunuzun aşağıdakileri yapmasına da yardımcı olur:..)Kaynak 2022 Telif Endokrin Derneği.
1.Uygun kardiyovasküler fonksiyonu teşvik etmek
2.Strese nasıl tepki verdiğimize yardımcı olur
3.Karbonhidrat ve yağları doğru kullanmak
4.Depolanmış yağın dağıtılmasına yardımcı olur
5.Size vücut kokusu ve kasık kılları verir
6.Sağlıklı gastrointestinal fonksiyonları destekler..)Kaynak 2022 Telif Endokrin Derneği.
Adrenal hormonlar
1.Adrenalin
2.Aldosteron
3.Kortizol
4.Dehidroepiandrosteron (DHEA)
5.Nnorepinefrin..)Kaynak 2022 Telif Endokrin Derneği.
Addison hastalığı olan hastalarda ölüm risk oranının 2 kattan fazla olduğunu gözlemledik. Kardiyovasküler, Malign ve Bulaşıcı hastalıklar daha yüksek ölüm oranından sorumluydu…)Tüberküloz, geçen yüzyılda hastalığın önemli bir nedeniydi Bununla birlikte, bugün gelişmiş ülkelerdeki vakaların çoğundan otoimmün hastalık sorumludur örneğin İskandinavya’daki mevcut vakaların %80-90’ına neden olur..) En fazla ölüm kardiyovasküler malign endokrin solunum ve bulaşıcı hastalıklardan meydana geldi. Kardiyovasküler ve habis hastalıklardan nispi ölüm oranı hem erkeklerde hem de kadınlarda arttı . En yaygın kardiyovasküler ölüm nedeni iskemik kalp hastalığıydı ..)Kaynak 2022 Oxford University Press
Adrenal Yetmezlik neden olduğu hastalıklar
Adrenal bozuklukların belirtileri nelerdir?
Adrenal bozuklukların semptomları, hangi hormonların dahil olduğuna bağlı olarak değişir. Adrenal bozuklukların semptomlarının çoğu diğer hastalıkların semptomlarına benzer. Yüksek düzeyde kortizon (Cushing hastalığı) belirtileri şunları içerir:
Kollar ve bacaklar daha ince kalırken üst vücut obezitesi. (Bufalo hörgücü adı verilen yaygın bir özellik, omuzlar arasında bir yumru anlamına gelir.)
1.Yorgun ve kafası karışık olmak.
2.Yüksek tansiyon ve diyabet geliştirmek.
3.Kolayca çürüyen cilt.
4.Karın derisinde geniş morumsu çizgi izleri…)Kaynak 2022 Cleveland Kliniği
Yüksek düzeyde aldosteron belirtileri şunları içerir:
5.Yüksek kan basıncı.
6.Düşük potasyum seviyeleri.
7.Zayıflık.
8.Kaslarınızda ağrı ve spazmlar.
9.Erkek cinsiyet hormonlarının yüksek seviyelerinin belirtileri sadece kadınlarda veya ergenlik öncesi genç erkeklerde görülür. Bunlar şunları içerir:
10.Büyüyen sakal ve/veya kellik.
11.Sivilce geliştirmek.
12.Daha derin bir sese sahip olmak.
13.Daha kaslı hale gelmek.
14.Daha büyük bir cinsel dürtü geliştirmek.
Erkeksi özellikler geliştirmeye virilizasyon denir…) Kaynak 2022 Cleveland Kliniği
Adrenal Yetmezlik ve Addison Hastalığının Belirtileri ve Nedenleri
Adrenal yetmezliğin en yaygın belirtileri şunlardır:
Kronik veya uzun süreli yorgunluk
Kas Güçsüzlüğü
İştah kaybı
Kilo kaybı
Karın ağrısı
Adrenal yetmezliğin diğer semptomları şunları içerebilir:
Mide bulantısı
Kusma
ishal
Ayağa kalktığınızda daha da düşen, baş dönmesine veya bayılmaya neden olan düşük tansiyon
Sinirlilik ve depresyon
Eklem ağrısı
Tuzlu yiyecekler istemek
Hipoglisemi veya düşük kan şekeri
Düzensiz veya adet dönemleri yok
Sekse ilgi kaybı..)Kaynak Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü'(NIDDK) ABD
Adrenal yetmezliğe ne sebep olur?
Farklı adrenal yetmezlik türlerinin farklı nedenleri vardır. Genel olarak adrenal yetmezliğin en yaygın nedeni, kortikosteroidleri uzun süre aldıktan sonra aniden durdurmaktır…)Kaynak Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü'(NIDDK) ABD
Addison hastalığı
Addison hastalığında adrenal bezlerin hasar görmesi genellikle otoimmün hastalıktan kaynaklanır – bağışıklık sisteminiz vücudunuzun kendi hücrelerine ve organlarına saldırdığında. Gelişmiş ülkelerde otoimmün hastalık, her 10 Addison hastalığı vakasından 8 veya 9’una neden olur.
Bazı enfeksiyonlar da Addison hastalığına neden olabilir. Tüberküloz (TB), adrenal bezlere zarar verebilir ve Addison hastalığının en yaygın nedeni olarak kullanılır. Yıllar içinde tedavi geliştikçe, TB çok daha az yaygın bir neden haline geldi. Zayıflamış bağışıklık sistemleri Addison hastalığına neden olabilecek enfeksiyonlarla savaşamayan HIV/AIDS NIH sahip kişiler de risk altındadır.
Addison hastalığının daha az yaygın nedenleri..)Kaynak Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü'(NIDDK) ABD
adrenal bezlerdeki kanser hücreleri
diğer durumları tedavi etmek için adrenal bezlerin cerrahi olarak çıkarılması
adrenal bezlere kanama
adrenal bezlerin gelişimini veya işlevini etkileyen genetik bozukluklar
Antifungal ilaçlar veya Etomidat gibi belirli ilaçlar, bir tür genel anestezi..)
Kaynak Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü'(NIDDK) ABD
Üçüncül adrenal yetmezlik
Üçüncül adrenal yetmezliğin en yaygın nedeni, Kortikosteroidleri uzun süre aldıktan sonra aniden durdurmaktır. Reçeteli kortikosteroid dozları, kanınızda vücudunuzun normalde ürettiğinden daha yüksek kortizol seviyelerine neden olabilir. Kanınızdaki yüksek seviyeler uzun süre hipotalamusun daha az CRH yapmasına neden olur. Daha az CRH, daha az ACTH anlamına gelir ve bu da adrenal bezlerin kortizol üretmeyi bırakmasına neden olur. Kortikosteroid almayı bıraktığınızda, adrenal bezleriniz tekrar çalışmaya başlamak için yavaş olabilir. Onlara tekrar kortizol yapmaya başlamaları için zaman tanımak için doktorunuz dozunuzu haftalar hatta aylar boyunca kademeli olarak azaltacaktır. Öyle olsa bile, adrenal bezleriniz aylarca normal şekilde çalışmaya başlamayabilir. Doktorunuz sizi adrenal yetmezlik belirtileri açısından dikkatle izlemelidir…)Kaynak Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü'(NIDDK) ABD
Üçüncül adrenal yetmezlik, Cushing sendromu tedavi edildikten sonra da ortaya çıkabilir . Cushing sendromu, kanda uzun süre yüksek düzeyde kortizol bulunmasının neden olduğu hormonal bir bozukluktur. Bazen Cushing sendromuna, hipofiz veya adrenal bezlerde çok fazla ACTH veya kortizol üreten, genellikle kanserli olmayan tümörler neden olur. Tümörler cerrahi olarak çıkarıldıktan sonra, aşırı ACTH veya kortizol kaynağı aniden ortadan kalkar. Adrenal bezleriniz tekrar çalışmaya başlamak için yavaş olabilir…) Kaynak Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü'(NIDDK) ABD
Ve Şu anda adrenal yetmezliğin tedavisi yoktur, ancak tedaviler insanların semptomları yönetmesine yardımcı olabilir. Birçok insanın bu ilaçları ömür boyu alması gerekecek. .) Bu seçenekler, durumun semptomlarına ve ciddiyetine bağlıdır. Hormon replasman tedavisi, kortizol dahil olmak üzere adrenal bezlerin artık üretmediği hormonların değiştirilmesini içeren adrenal yetmezlik için yaygın bir tedavi şeklidir. Birçok insanın bu ilaçları ömür boyu alması gerekecek. Adrenal kriz yaşayan kişiler intravenöz damla yoluyla tedavi alabilirler…)Kaynak Healthline Media UK
Birçok insanın bu ilaçları ömür boyu alması gerekecek. ..) Adrenal yetmezlik, adrenal bezlerin kortizol dahil olmak üzere belirli hormonları yeterince üretmemesi durumunda ortaya çıkan bir durumdur.Bu hormonların bozulması, ..)Kaynak Healthline Media UK
Kronik yorgunluk ,
Kas zayıflığı ve
Karın ağrısı gibi bir dizi semptoma neden olabilir. Primer adrenal yetmezlik olarak da adlandırılan Addison hastalığı da dahil olmak üzere çeşitli adrenal yetmezlik türleri vardır . Tüm adrenal yetmezlik türleri nadirdir. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki 100.000 kişiden yaklaşık 1’inde Addison hastalığı vardır. İkincil adrenal yetmezlik daha yaygın, üçüncül adrenal yetmezliğin prevalansı hakkında çok az veri varken. Bu makale, farklı adrenal yetmezlik türlerini, semptomları ve tedavi seçeneklerini tartışmaktadır…)Adrenal bezler, böbreklerin üzerinde yer alan küçük bezlerdir. Kortizol dahil hayati hormonlar üretirler. Adrenal yetmezlik, adrenal bezlerin belirli hormonları yeterince üretmemesidir. Birçok vücut fonksiyonu için önemli olan bir stres hormonu olan düşük kortizol seviyelerine yol açar . Üç tip adrenal yetmezlik vardır: Kaynak Healthline Media UK
Birincil adrenal yetmezlik veya Addison hastalığı: Adrenal bezlerin hasar görmesi hormon üretimini etkiler. ..)Kaynak Healthline Media UK
İkincil adrenal yetmezlik: Beynin hipofiz bezi, adrenal bezlerde kortizol üretimini etkileyen bir hormon olan yeterli adrenokortikotropik üretmez. Bu düşük hormon seviyelerine yol açar.
Üçüncül adrenal yetmezlik:Adrenal bezlerde hormon üretimini etkileyen bir bölge olan beyindeki hipotalamus, çok az kortikotropin salgılatıcı hormon (CRH) üretir ve bu da düşük hormon seviyelerine yol açar.
Adrenal hormonlar birçok vücut fonksiyonunu etkiler. Bu hormonların örnekleri arasında
kan basıncını ,
iltihabı ve metabolizmayı kontrol etmeye yardımcı olan kortizol bulunurken,
aldosteron kandaki mineralleri dengeler. Bu hormonları sınırlayarak, adrenal yetmezlik, zayıflıktan düşük kan şekeri seviyelerine kadar çok çeşitli semptomlara neden olur …) Kaynak Healthline Media UK
Görünüm Adrenal yetmezlik yaşam boyu süren bir durumdur, ancak hormon replasman tedavileri semptomların yönetilmesine yardımcı olabilir. Bir doktor , adrenal şok durumunda tıbbi uyarı kartı taşımayı önerebilir . Adrenal şok yaşayan kişiler acil tıbbi bakım gerektirir. Seyahat ederken acil kortizol iğnesi taşımak da gerekli olabilir. ..)Kaynak Healthline Media UK
Özet Adrenal yetmezlik, adrenal bezleri etkiler ve vücuttaki hormon üretimini sınırlar. Çoğunlukla kortizolü etkiler ve çok çeşitli semptomlara neden olabilir. Adrenal yetmezlik hormon replasman tedavisi ile tedavi edilebilir. Ancak bazı durumlarda adrenal şok meydana gelebilir. Bu, acil tedavi gerektiren tıbbi bir acil durumdur..) Kaynak Healthline Media UK
Adrenal yetmezlik olarak da adlandırılan Addison hastalığı, vücudunuz belirli hormonları yeterince üretmediğinde ortaya çıkan nadir bir hastalıktır. Addison hastalığında, böbreklerinizin hemen üzerinde bulunan adrenal bezleriniz çok az kortizol ve sıklıkla çok az aldosteron üretir. Addison hastalığı tüm yaş gruplarında ve her iki cinsiyette de görülür ve yaşamı tehdit edebilir. Tedavi, eksik olanları değiştirmek için hormon almayı içerir...)Kaynak 2022 Mayo Tıp Eğitimi ve Araştırma Vakfı (MFMER)
Belirtiler
Addison hastalığı semptomları genellikle birkaç ay içinde yavaş yavaş gelişir. Çoğu zaman, hastalık o kadar yavaş ilerler ki, hastalık veya yaralanma gibi bir stres ortaya çıkana ve semptomları daha da kötüleştirene kadar semptomlar göz ardı edilir.
İşaretler ve semptomlar şunları içerebilir:
Aşırı yorgunluk
Kilo kaybı ve iştah azalması
Cildinizin koyulaşması (hiperpigmentasyon)
Düşük tansiyon, hatta bayılma
tuz özlemi
Düşük kan şekeri (hipoglisemi)
Mide bulantısı,
ishal veya kusma (gastrointestinal semptomlar)
Karın ağrısı
Kas veya eklem ağrıları
sinirlilik Depresyon veya diğer davranışsal belirtiler
Kadınlarda vücutta saç dökülmesi veya cinsel işlev bozukluğu..)Kaynak 2022 Mayo Tıp Eğitimi ve Araştırma Vakfı (MFMER)
8 Aralık 2016 Addison hastalığı, adrenal bezlerin düzgün vücut fonksiyonu için yeterli steroid hormonu üretmediği nadir bir endokrin bozukluktur. Addison hastalığı olan kişilerde böbrek üstü bezleri yeterli kortizol üretmez ve bazı durumlarda böbrek üstü bezleri de yeterli aldosteron üretemez. Bu hormonlar vücut fonksiyonu için gereklidir. Kortizol, vücudun strese tepkisini, vücudun gıdaları enerjiye dönüştürme yeteneğini ve bağışıklık sisteminin inflamatuar yanıtını etkiler. Aldosteron vücuttaki sodyum, potasyum ve su dengesinin korunmasına yardımcı olur. Her iki hormon da kan basıncını düzenlemeye yardımcı olur. Bu hormonlar vücutta yetersiz kaldığında sıkıntılı ve tehlikeli belirtiler ortaya çıkabilir. Adrenal yetmezlik veya hipokortizolizm olarak da bilinen Addison hastalığı, en çok 30 ila 50 yaş arasındaki kişilerde görülür ve erkekleri ve kadınları eşit olarak etkiler.
Tedavi edilmediği takdirde Addison hastalığı hayatı tehdit edici olabilir...)Kaynak 2022 Lucas Araştırma
Addison Hastalığının Nedenleri : Addison hastalığı birincil adrenal yetmezlik olarak tanımlanır ve adrenal bezler hasar gördüğünde ve kortizol hormonunu ve sıklıkla aldosteron hormonunu yeterince üretemediğinde ortaya çıkar. Böbrek üstü bezi hasarının kesin nedeni bilinmemektedir, ancak bir otoimmün hastalığın sonucu olabilir.
Diğer nedenler şunları içerebilir:
Tüberküloz
Adrenal bezlerin enfeksiyonu
Adrenal bezlere kanama Böbrek üstü bezlerine yayılmış kanser genetik kusur..)Kaynak 2022 Lucas Araştırma
Primer adrenal yetmezlik veya hipoadrenalizm olarak da bilinen Addison hastalığı, adrenal bezlerin nadir görülen bir hastalığıdır.Adrenal bezler, böbreklerin üzerine oturan 2 küçük bezdir. 2 temel hormon üretirler: kortizol ve aldosteron. Addison hastalığında adrenal bez hasar görür, bu nedenle yeterli kortizol veya aldosteron üretmez. ..)Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS )
Birleşik Krallık’ta yaklaşık 9.000 kişi Addison hastalığına sahiptir ve her yıl 300’den fazla yeni vaka teşhis edilmektedir. En sık 30 ila 50 yaşları arasında olmasına rağmen her yaştan insanı etkileyebilir. Ayrıca kadınlarda erkeklerden daha sık görülür. ..)Neden oluyor Addison hastalığı genellikle bağışıklık sistemi ile ilgili bir sorunun sonucudur, bu da onun adrenal bezin dış tabakasına (adrenal korteks) saldırmasına neden olarak steroid hormonları olan aldosteron ve kortizol üretimini bozar.Bunun neden olduğu belli değil, ancak Birleşik Krallık’taki vakaların %70 ila %90’ından sorumludur.Diğer potansiyel nedenler arasında tüberküloz (TB) gibi adrenal bezlere zarar verebilecek durumlar yer alır , ancak bu Birleşik Krallık’ta nadirdir…) Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS )
Addison hastalığının tedavisi
Addison hastalığı, eksik hormonları değiştirmek için ilaçla tedavi edilir. Hayatının geri kalanında alman gerekecek...)Ancak Addison hastalığı olan birçok kişi, yorgunluk nöbetlerini yönetmeyi öğrenmeleri gerektiğini ve
Diyabet veya
Düşük aktif tiroid (hipotiroidizm) gibi ilişkili sağlık koşulları olabileceğini fark eder ..)Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS )
Adrenal kriz Addison hastalığı olan kişiler, adrenal kriz olarak adlandırılan semptomların aniden kötüleşmesi riskinin sürekli olarak farkında olmalıdır. Bu, vücudunuzdaki kortizol seviyeleri önemli ölçüde düştüğünde olabilir. Adrenal kriz tıbbi bir acil durumdur. Tedavi edilmezse ölümcül olabilir...) Siz veya tanıdığınız birinin Addison hastalığı varsa ve şiddetli semptomlar yaşıyorsa, kendilerine veya yanlarındaki bir kişi tarafından hemen bir hidrokortizon enjeksiyonuna ihtiyaçları olacaktır…)Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS )
Addison Hastalığı Olan Hastalarda Erken Ölüm: Popülasyon Bazlı Bir Çalışma..)1 Aralık 2006 Soyut Arka plan: Halihazırda kabul edilen replasman tedavisi gören primer adrenal yetmezliği (Addison hastalığı) olan hastaların sağkalım oranı bilinmemekle birlikte, iyi bilgilendirilmiş hastaların normal bir hayatta kalma oranına sahip olduğu kabul edilmektedir. ..)Kaynak 2022 Oxford University Press
Bu çalışmada İsveç’te Addison hastalığı olan hastaların mortalitesini değerlendirdik…)Bulgular: Primer adrenal yetmezlik teşhisi konan 1675 hasta (995 kadın ve 680 erkek) belirledik. İlk tanıdan itibaren ortalama takip süresi 6.5 yıldı..)Yorum: Arka plan popülasyonu ile karşılaştırıldığında, Addison hastalığı olan hastalarda ölüm risk oranının 2 kattan fazla olduğunu gözlemledik. Kardiyovasküler, Malign ve Bulaşıcı hastalıklar daha yüksek ölüm oranından sorumluydu…)Kaynak 2022 Oxford University Press
Teşhis Addison hastalığı.) Addison hastalığının teşhisine yardımcı olmak için, bir doktor önce belirtilerinizi soracak ve tıbbi geçmişinizi gözden geçirecektir.Ayrıca, ailenizdeki herhangi birinin otoimmün bozukluğu olup olmadığını sormaları da muhtemeldir (bağışıklık sistemindeki bir sorunun neden olduğu bir durum). Doktor, özellikle aşağıdakiler gibi belirli alanlarda, herhangi bir kahverengimsi renk değişikliği (hiperpigmentasyon) kanıtı için cildinizi inceleyecektir: avucunuzdaki kırışıklıklar dirsek kıvrımınız herhangi bir yara izi üzerinde dudakların ve diş etlerin..)kan testleri Addison hastalığından şüpheleniliyorsa, vücudunuzdaki
1.Sodyum,
2.Potasyum ve
3.Kortizol düzeylerini ölçmek için kan testleri yapılacaktır.
3.Düşük sodyum,
4.Yüksek potasyum veya
5.Düşük kortizol seviyesi Addison hastalığını gösterebilir. Kanınızın aşağıdakiler için test edilmesi için bir hastane hormon uzmanına (endokrinolog) görünmeniz gerekebilir: düşük bir hormon aldosteron seviyesi yüksek düzeyde adrenokortikotropik hormon (ACTH) Düşük seviyede glikoz (enerji için kullanılan şeker) pozitif adrenal antikorlar (adrenal beze saldırmak için tasarlanmış antikorlar) Yukarıdakilerden herhangi biri Addison hastalığının bir belirtisi olabilir…)Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS
Adrenal Yetmezliği Olan Hastalarda Sağlık Yükü 2017 Bu çalışma, adrenal yetmezliği olan hastalar için yıllık sağlık bakım yükünü tahmin etmeyi amaçlamıştır [AI; birincil (PAI), hipofiz bozukluğuna ikincil (PIT) ve konjenital adrenal hiperplazi (CAH)] gerçek dünya verilerini kullanarak…)Adrenal yetmezlik (AI), kortikosteroid hormonlarının yetersiz üretimi ile karakterize, nadir görülen, yaşamı tehdit eden bir endokrin hastalıktır ..)AI tedavisinin maliyeti ile ilgili literatür çok sınırlıdır. Birleşik Krallık’ta yaklaşık 20.000 hastayı kapsayan yakın tarihli bir çalışma, hasta başına maliyetin 1922 Sterlin (3.411 ABD Doları) olduğunu ve Birleşik Krallık’taki AI hasta popülasyonu için toplam yıllık maliyetin 39.7 milyon Sterlin (70,5 milyon ABD Doları) olduğunu tahmin etmiştir..)Kaynak NCBI Ulusal Tıp Kütüphanesi ABD
Addison hastalığı erkekleri ve kadınları eşit sayıda etkiler. Amerika Birleşik Devletleri’ndeki 100.000 kişiden yaklaşık 1’inde Addison hastalığı vardır...)Kaynak 2020 NORD – Ulusal Nadir Bozukluklar Örgütü
Özet
Adrenal bezler nelerdir?
Adrenal bezleriniz, her böbreğin üstüne oturan iki küçük organdır. Adrenal bezler, hayatta ve sağlıklı kalmanız için ihtiyaç duyduğunuz farklı hormon türlerini üretir. Hormonlar, kan dolaşımınızda dolaşan ve vücudunuzun farklı bölümlerinin nasıl çalıştığını kontrol eden kimyasallardır…)Kaynak Ulusal Tıp Kütüphanesi ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Departmanı Ulusal Sağlık Enstitüleri
Adrenal bezler
Kortizol,
Aldosteron,
Adrenalin ve
Noradrenalin hormonlarını üretir. Ayrıca vücudunuzun
Seks hormonları (östrojen ve testosteron) yapmak için kullandığı hormonları da üretirler.
Bu hormonların tümü, aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok önemli iş yapar:
Yiyecekleri enerjiye dönüştürmek ve kan şekeri seviyelerini yönetmek
Tuz ve suyun dengelenmesi
Kan basıncını normal tutmak
Hastalık ve strese tepki verme (“dövüş ya da kaç” tepkiniz)
Bir çocuğun cinsel olarak ne zaman ve ne kadar hızlı geliştiğini zamanlama
hamileliği desteklemek..)Kaynak Ulusal Tıp Kütüphanesi ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Departmanı Ulusal Sağlık Enstitüleri
Adrenal bez bozuklukları nelerdir?
Adrenal bez bozukluğunuz olduğunda, vücudunuz bir veya daha fazla hormondan çok fazla veya çok az üretir. Belirtiler, sahip olduğunuz sorunun türüne ve vücudunuzdaki hormon düzeylerini ne kadar etkilediğine bağlıdır. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok adrenal bez bozukluğu türü vardır:
Addison Hastalığı – adrenal bezlerin yeterli kortizol üretmediği bir durum
Cushing Sendromu – vücutta çok fazla kortizolün neden olduğu, genellikle uzun süre steroid ilaçları almaktan kaynaklanan bir durum
Aldosteron üreten adenom -çok fazla aldosteron üreten ve ciddi yüksek tansiyona neden olabilen iyi huylu bir tümör (kanser değil)..Kaynak Ulusal Tıp Kütüphanesi ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Departmanı Ulusal Sağlık Enstitüleri
Kalıtsal paraganglioma-feokromositoma – adrenalin ve diğer hormonları üreten farklı tipte tümörlere neden olan kalıtsal bir durum. Bazı tümörler kanserli hale gelebilir…)Kaynak Ulusal Tıp Kütüphanesi ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Departmanı Ulusal Sağlık Enstitüleri
Adrenal bez kanseri – adrenokortikal karsinom ve nöroblastom dahil kanserli tümörler
Konjenital Adrenal Hiperplazi (CAH) – adrenal bezlerin yeterli kortizol üretmediği bir grup kalıtsal bozukluk. En yaygın tip 21-hidroksilaz eksikliğidir (CAH1 olarak da bilinir) . Amerika Birleşik Devletleri’nde, yeni doğan bebeklerde KAH olup olmadığını görmek için kan testi yapılır. KAH ile doğan kişilerde çocukluk veya daha sonra yaşamda semptomlar olmayabilir…)Kaynak Ulusal Tıp Kütüphanesi ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Departmanı Ulusal Sağlık Enstitüleri
Adrenal bez bozukluklarına ne sebep olur?
Adrenal bez bozukluklarının nedeni, sahip olduğunuz bozukluğun türüne bağlıdır. Nedenler şunları içerebilir:
Steroidler gibi ilaçlar
Hipofiz bezi gibi başka bir bezde sorun .
Hipofiz bezi, adrenal bezlerin nasıl çalıştığını etkileyen hormonları salgılar.
Genlerdeki değişiklikler (mutasyonlar). Bu değişiklikler, adrenal bezlerin bir veya daha fazla hormondan çok fazla veya çok az üretmesine neden olabilir.
Enfeksiyonlar
Çoğu durumda, sorunun nedeni açık değildir…)Kaynak Ulusal Tıp Kütüphanesi ABD Sağlık ve İnsan Hizmetleri Departmanı Ulusal Sağlık Enstitüleri
Addison Hastalığı
Primer adrenal yetmezlik veya hipoadrenalizm olarak da bilinen Addison hastalığı, adrenal bezlerin nadir görülen bir hastalığıdır. Adrenal bezler, böbreklerin üzerine oturan 2 küçük bezdir.
2 temel hormon üretirler: Kortizol ve Aldosteron.
Addison hastalığında adrenal bez hasar görür, bu nedenle yeterli kortizol veya aldosteron üretmez.
Birleşik Krallık’ta yaklaşık 9.000 kişi Addison hastalığına sahiptir ve her yıl 300’den fazla yeni vaka teşhis edilmektedir. En sık 30 ila 50 yaşları arasında olmasına rağmen her yaştan insanı etkileyebilir. Ayrıca kadınlarda erkeklerden daha sık görülür…) Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS
Addison hastalığının belirtileri
Addison hastalığının erken evre semptomları, klinik depresyon veya grip gibi daha yaygın diğer Sağlık koşullarına benzer . Şunları yaşayabilirsiniz:
Enerji veya motivasyon eksikliği (yorgunluk)
Kas Güçsüzlüğü
Düşük ruh hali
iştah kaybı ve kasıtsız kilo kaybı
Artan susuzluk
Zamanla, bu sorunlar daha şiddetli hale gelebilir ve baş dönmesi, bayılma , kramplar ve bitkinlik gibi başka semptomlar yaşayabilirsiniz. Ayrıca küçük koyu renkli cilt alanları veya koyulaşmış dudaklar veya diş etleri geliştirebilirsiniz…)Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS
Addison Hastalığı İşaretler ve Belirtiler
Yorgunluk, Addison hastalığının en yaygın belirtisidir. Addison hastalığının diğer bir yaygın başlangıç semptomu, çevreleyen deriden daha koyu olan cilt lekelerinin gelişmesidir (hiperpigmentasyon). Bu renk değişikliği en yaygın olarak yaraların yakınında, eklemler gibi cilt kırışıklarında ve diş etleri gibi mukoza zarlarında meydana gelir. Cilt anormallikleri, diğer semptomların gelişmesinden aylar veya yıllar önce gelebilir, ancak her insanda görülmez.
1.Hiperpigmentasyon
2.Vitiligo
3.Kas ağrısı (miyalji)
4.Bulantı, kusma ve karın ağrısı
5.Yorgunluk
6.Düşük kan basıncı (hipotansiyon)
7.Geçici bilinç kaybı (senkop)
8.sinirlilik, depresyon ve zayıf konsantrasyon
9.Düşük kan şekeri (glikoz)
10.Kadınların adet dönemleri düzensiz olabilir
11.vücut tüyleri dökülebilir ve cinsel dürtüleri azalmış olabilir…)Kaynak 2020 NORD – Ulusal Nadir Bozukluklar Örgütü, NORD, Pediatri ve İnsan Genetiği Profesörü ve Mount Sinai Tıp Fakültesi Adrenal Steroid Bozuklukları Programı Direktörü Maria I. New’e bu raporu
Addison hastalığı olan bazı kişilerde, vücudun farklı bölgelerinde beyaz lekelerin görülebildiği vitiligo adı verilen bir durum da gelişebilir.Bu, ciltteki bir veya iki küçük noktadan veya birden fazla, daha büyük etkilenen bölgelerden değişebilir. Bazı durumlarda alında, yüzde veya omuzlarda siyah çiller gelişebilir.
Bulantı, kusma ve karın ağrısı gibi çeşitli gastrointestinal semptomlar mevcut olabilir. İshal daha az yaygındır, ancak aynı zamanda ortaya çıkabilir. Etkilenen bireylerde iştahsızlık ve kasıtsız kilo kaybı olabilir ve ilerleyici yorgunluk ve kas güçsüzlüğü gelişebilir. Kas ağrısı (miyalji), kas spazmları ve eklem ağrısı da oluşabilir. Dehidrasyon, Addison hastalığı olan bireyleri de etkileyebilir…) Kaynak 2020 NORD – Ulusal Nadir Bozukluklar Örgütü, NORD, Pediatri ve İnsan Genetiği Profesörü ve Mount Sinai Tıp Fakültesi Adrenal Steroid Bozuklukları Programı Direktörü Maria I. New’e bu raporu
Ortaya çıkabilecek ek bir semptom, ayakta dururken baş dönmesine veya baş dönmesine neden olabilen düşük kan basıncıdır (hipotansiyon). Bazı durumlarda geçici bilinç kaybı (senkop) meydana gelebilir. Addison hastalığı da duygu ve davranış değişikliklerine yol açabilir. Bozukluk, sinirlilik, depresyon ve zayıf konsantrasyon ile ilişkilendirilmiştir.
Addison hastalığı olan kişiler, tuzlu veya tuzlu yiyecekler ve düşük kan şekeri (glikoz) seviyeleri için can atabilir. Addison hastalığı olan kadınların adet dönemleri düzensiz olabilir, vücut tüyleri dökülebilir ve cinsel dürtüleri azalmış olabilir.
Bazı durumlarda, Addison hastalığının semptomları, akut adrenal yetmezlik veya addison krizi adı verilen bir durum olarak aniden ortaya çıkabilir. Addison krizi sırasında, etkilenen bireyler ani bir güç kaybı geliştirebilir; bel, karın veya bacaklarda şiddetli ağrı; potansiyel olarak dehidrasyona neden olan kusma ve ishal; ve düşük tansiyon ve bilinç kaybı. Addison krizi, tedavi edilmezse şok veya böbrek yetmezliği gibi hayatı tehdit eden komplikasyonlara neden olabilen tıbbi bir acil durumdur. Bir kriz genellikle, etkilenen bireyler bir kaza, travma, ameliyat veya şiddetli enfeksiyon gibi stres altında olduklarında ortaya çıkar…) Kaynak 2020 NORD – Ulusal Nadir Bozukluklar Örgütü, NORD, Pediatri ve İnsan Genetiği Profesörü ve Mount Sinai Tıp Fakültesi Adrenal Steroid Bozuklukları Programı Direktörü Maria I. New’e bu raporu
Addison Hastalığının Nöropsikiyatrik Yönü 2012 Soyut
Addison hastalığı olarak bilinen kronik adrenal yetmezlik, bir dizi semptom ve bulgu ile kendini gösterir. Bu durumun nöropsikiyatrik yönü tam olarak anlaşılmamıştır ve İngiliz literatüründe bu konuda çok fazla belge bulunmamaktadır. Bu makalede, yakın zamanda yaşadığı bir stresörden sonra başlangıçta depresyon ile başvuran 41 yaşında bir erkek hasta sunulmaktadır. Durumu kötüleştikten ve tedavisi başarısız olmaya devam ettikten sonra, sağlık ekibi tanısını Addison hastalığı olarak revize etti. Nöropsikiyatrik belirtiler, Addison hastalığının ilk belirtisi olabilir ve bu nedenle, böyle bir durum hekime her geldiğinde akılda tutulmalıdır...)Kaynak NCBI Ulusal Tıp Kütüphanesi ABD
Dört ay sonra hasta deliryum, hafif ateş, görsel ve işitsel halüsinasyonlar ile acil servisimize (ER) başvurdu. Acil servis ekibine göre, ön tanı madde kötüye kullanımıydı, ancak toksikoloji ekranı bu tanıyı reddederek negatif çıktı. Tedavi ekibi zayıf, düzensiz bir nabız, şiddetli hipotansiyon (70 sistolik) ve şiddetli hiponatremi ve hiperkalemi kaydetti. Addison krizi teşhisi konuldu.
Hasta yoğun bakım ünitesine (YBÜ) yatırıldı ve Addisonion krizine uygun müdahale yapıldı. Daha sonra, hastanın son dört ay içinde bölgedeki birkaç doktor ve hastaneyi ziyaret ettiği ancak hiç kimse tarafından AD teşhisi konmadığı dikkatimizi çekti…)Nöropsiyatrik bir bakış açısından AD . Bir dizi nöropsikiyatrik semptom AD ile ilişkilidir. Addison, 1855’te, AD hastalarının “baş dönmesi, yüzde kaygı ve deliryum atakları” ile başvurabileceğini söyledi…)Kaynak NCBI Ulusal Tıp Kütüphanesi ABD
Kortizolün vücuttaki rolü
Kortizol, esas olarak stres zamanlarında salınan bir hormondur. Kortizol vücutta birçok önemli fonksiyona sahiptir. Doğru kortizol dengesine sahip olmak insan sağlığı için çok önemlidir ve çok fazla veya çok az kortizol üretirseniz sorun yaşayabilirsiniz.
kortizol nedir? Kortizol, her böbreğin üzerinde bulunan adrenal bezler tarafından üretilen bir steroid hormondur. Kortizol, kan dolaşımına salındığında vücudun birçok farklı bölgesine etki edebilir ve aşağıdakilere yardımcı olabilir: ..)Kaynak Avustralya Addison Hastalığı Derneği Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü ve Health direct
1.vücut strese veya tehlikeye tepki verir
2.vücudun glikoz metabolizmasını artırmak
3.Kan basıncını kontrol et
4.İltihabı azaltmak
Kortizol, algılanan tehditlere karşı sağlıklı ve doğal bir tepki olan savaş ya da kaç tepkisi için de gereklidir..)Kaynak Avustralya Addison Hastalığı Derneği Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü ve Health direct
Çok fazla veya az kortizol ürettiğinizde ne olur?
Vücut genellikle doğru miktarda kortizol üretir.
Cushing sendromu gibi bir durumda çok fazla üretir.
Addison hastalığı gibi bir durumda çok az üretir.
Çok fazla kortizol belirtileri şunları içerir:
1.özellikle karın ve yüz çevresinde kilo alımı
2.iyileşmesi yavaş olan ince ve kırılgan cilt
3.Akne
4.Kadınlar, sakal ve düzensiz adet dönemleri için..) Kaynak Avustralya Addison Hastalığı Derneği Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü ve Health direct
Yetersiz kortizol belirtileri şunları içerir:
1.sürekli yorgunluk
2.mide bulantısı ve kusma
3.kilo kaybı
4.Kas Güçsüzlüğü
5.karın ağrısı..)Kaynak Avustralya Addison Hastalığı Derneği Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü ve Health direct
Kortikosteroidler nelerdir?
Vücudunuz yeterince kortizol üretmiyorsa, doktorunuz size kortikosteroidler reçete edebilir. Kortikosteroidler, aşağıdakiler dahil çeşitli durumları tedavi etmek için kullanılabilen kortizolün sentetik versiyonlarıdır:
1.inflamatuar durumlar ( Astım gibi )
2.Addison hastalığı
3.Cilt rahatsızlıkları ( Sedef hastalığı gibi )Kaynak Avustralya Addison Hastalığı Derneği Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü ve Health direct
Kortikosteroid tedavisinin yan etkileri var mı?
Kortikosteroidler güçlü ilaçlar olduğundan yan etkiler oldukça yaygındır. Bunlar şunları içerebilir:
1.inceltme cilt
2.Osteoporoz
3.özellikle yüz çevresinde kilo alımı ve iştah artışı
4.Yüksek kan şekeri veya diyabet
5.Hızlı ruh hali değişiklikleri, sinirli ve endişeli hissetmek
6.Artan enfeksiyon şansı
7.Cushing sendromu
8.Glokom ve katarakt gibi göz rahatsızlıkları
9.Depresyon veya intihar düşünceleri
10.Yüksek kan basıncı..)Kaynak Avustralya Addison Hastalığı Derneği Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü ve Health direct
Cushing sendromu,
vücudunuzda kortizol adı verilen çok fazla hormon bulunmasından kaynaklanan bir durumdur. Tedavi edilmezse ciddi olabilir…)
Cushing sendromu nadirdir. Çoğunlukla steroid ilacı , özellikle steroid tabletleri uzun süredir alan insanları etkiler. Steroidler, kortizolün sentetik bir versiyonunu içerir.
Çok nadiren, vücudun çok fazla kortizol üretmesinden kaynaklanabilir.
Bu genellikle aşağıdakilerin sonucudur:
beyindeki hipofiz bezinde bir büyüme (tümör)
böbreklerin üzerindeki adrenal bezlerin 1’inde bir tümör..)Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS
Cushing sendromunun belirtileri
Cushing sendromunun belirtileri aniden veya kademeli olarak başlayabilir. Tedavi edilmezlerse yavaş yavaş kötüleşme eğilimindedirler.
Ana belirtilerden biri kilo alımı ve daha fazla vücut yağıdır, örneğin: göğsünüzde ve karnınızda artan yağ, ancak ince kollar ve bacaklar Boynunuzun ve omuzlarınızın arkasında “buffalo kambur” olarak bilinen yağ birikmesi kırmızı, kabarık, yuvarlak bir yüz
Diğer semptomlar şunları içerir:
kolayca çürüyen cilt
büyük mor çatlaklar
üst kollarınızdaki ve uyluklarınızdaki zayıflık
azaltılmış cinsel dürtü (düşük libido) ve doğurganlık sorunları
depresyon ve ruh hali değişimleri Cushing sendromu, tedavi edilmediği takdirde ciddi olabilen yüksek tansiyona da neden olabilir…)Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS
Cushing sendromu nedir?
Cushing sendromu, vücudunuzun uzun bir süre boyunca çok fazla kortizol hormonu ürettiğinde ortaya çıkan bir hastalıktır. Kortizol, vücudunuzun strese tepki vermesine yardımcı olduğu için bazen “stres hormonu” olarak adlandırılır. Kortizol de yardımcı olur
1.Kan basıncını korumak
2.Kan şekeri olarak da adlandırılan kan şekerini düzenler
3.iltihabı azaltmak
4.Yediğiniz yemeği enerjiye dönüştürün
Böbreklerinizin üstündeki iki küçük bez olan adrenal bezler kortizol üretir…)Kaynak Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü (NIDDK)
Cushing sendromu ne kadar yaygındır?
Endojen Cushing sendromu nadirdir. “Endojen”, bozukluğa vücudunuzun dışındaki bir şey (örneğin, ilaç) yerine, vücudunuzdaki bir şeyin neden olduğu anlamına gelir. Tahminler, her milyonda yaklaşık 40 ila 70 kişi arasında değişmektedir…)
Kimlerde Cushing sendromu olma olasılığı daha fazladır?
Cushing sendromu en sık yetişkinleri etkiler, genellikle 30 ila 50 yaşları arasındadır, ancak çocuklarda da ortaya çıkabilir. Cushing sendromu, erkeklerden yaklaşık üç kat daha fazla kadını etkiler. 2 Tip 2 diyabetli ve kan şekeri seviyeleri yüksek kan basıncıyla birlikte zaman içinde çok yüksek olan kişilerde , nedeni Cushing sendromu olabilir. ..)Kaynak Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü (NIDDK)
Kortizole benzer glukokortikoid adı verilen ilaçları alan kişilerde de Cushing sendromu gelişebilir. Bu tip Cushing sendromuna “dışsal” denir. Her yıl 10 milyondan fazla Amerikalı glukokortikoid alıyor, ancak bunların kaçının Cushing sendromu geliştirdiği bilinmiyor...)Kaynak Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü (NIDDK)
Cushing sendromunun komplikasyonları nelerdir?
Cushing sendromu aşağıdaki gibi sağlık sorunlarına neden olabilir
1.Kalp krizi ve felç
2.Bacaklarda ve akciğerlerde kan pıhtıları
3.Enfeksiyonlar
4.Kemik kaybı ve kırıklar
5.Yüksek kan basıncı
6.Sağlıksız kolesterol seviyeleri
7.Depresyon veya diğer ruh hali değişiklikleri
8.Hafıza kaybı veya konsantrasyon sorunu
9.İnsülin direnci ve prediyabet
10.2 Tip diyabet
Cushing sendromu genellikle tedavi edilebilse de tedavi edilmezse ölümcül olabilir…)Kaynak Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü (NIDDK)
Cushing sendromuna ne sebep olur?
Cushing sendromunun en yaygın nedeni, kortizol benzeri glukokortikoidlerin uzun süreli, yüksek dozda kullanılmasıdır.
Bu ilaçlar,
1.Astım
2.Romatoid Artrit ve
3.Lupus gibi diğer tıbbi durumların tedavisinde kullanılır . Glukokortikoidler genellikle ağrıyı tedavi etmek için bir eklem içine enjekte edilir. Glukokortikoidlerin kullanımı , vücudun yeni organı reddetmesini önlemek için organ naklinden sonra bağışıklık sistemini de baskılar.
Diğer insanlar, vücutları çok fazla kortizol ürettiği için endojen Cushing sendromu geliştirir. Çeşitli tümör türleri vücudun aşırı kortizol yapmasına neden olabilir.
hipofiz tümörleri
Hipofiz adenomu olarak da adlandırılan hipofiz tümörleri, hipofiz bezinde kanserli olmayan büyümelerdir. Hipofiz bezi beynin tabanında bulunur ve bezelye büyüklüğündedir. Hipofiz, adrenokortikotropik hormon (ACTH) ve diğer hormonları yapar. ACTH, böbreküstü bezlerine kortizol yapmalarını söyler. Bu hipofiz tümörleri çok fazla ACTH üretir ve bu da adrenallerin çok fazla kortizol üretmesine neden olur…)Kaynak Ulusal Diyabet ve Sindirim ve Böbrek Hastalıkları Enstitüsü (NIDDK)
Doğal stres tepkisi çılgına döndüğünde
Vücudun stres tepki sistemi genellikle kendi kendini sınırlar. Algılanan bir tehdit geçtikten sonra hormon seviyeleri normale döner. Adrenalin ve kortizol seviyeleri düştükçe, kalp atış hızınız ve kan basıncınız başlangıç seviyelerine döner ve diğer sistemler normal faaliyetlerine devam eder...)Stres yanıt sisteminin uzun süreli aktivasyonu ve bunu takip eden kortizol ve diğer stres hormonlarına aşırı maruz kalma, vücudunuzun neredeyse tüm süreçlerini bozabilir. Bu, sizi aşağıdakiler de dahil olmak üzere birçok sağlık sorunu riskiyle karşı karşıya bırakır:
1.Endişe
2.Depresyon
3.Sindirim problemleri
4.baş ağrısı
5.Kas gerginliği ve ağrı
6.Kalp hastalığı, kalp krizi, yüksek tansiyon ve felç
7.uyku sorunları
8.Kilo almak
9.Hafıza ve konsantrasyon bozukluğu..)Kaynak 1998-2022 Mayo Tıp Eğitimi ve Araştırma Vakfı (MFMER).
Adrenal hormonlar
1.Adrenalin
2.Aldosteron
3.Kortizol
4.Dehidroepiandrosteron (DHEA)
5.Nnorepinefrin..)Kaynak 2022 Telif Endokrin Derneği.
Aşırı adrenalin üretimine neden olan tıbbi durumlar nadirdir, ancak olabilir. Bir kişinin böbreküstü bezlerinde tümör varsa, örneğin çok fazla adrenalin üretebilir; anksiyete, kilo kaybı, çarpıntı, hızlı kalp atışı ve yüksek tansiyona yol açar. Çok az adrenalin nadiren meydana gelir, ancak meydana gelirse, vücudun stresli durumlarda düzgün tepki verme yeteneğini sınırlar....)Kaynak 2022 Telif Endokrin Derneği
Aldosteron, böbreklerin üzerinde bulunan adrenal bezlerin korteksinde üretilir. Vücudun kan basıncını düzenleme yeteneğini etkiler. Vücudun kan dolaşımına gönderdiği sodyum miktarını veya idrarda salınan potasyum miktarını artırabilecek böbrek ve kolon gibi organlara sinyal gönderir. Hormon ayrıca kan hacmini artırmak için kan dolaşımının sodyum ile suyu yeniden emmesine neden olur. Bu eylemlerin tümü, kan damarlarını arttırmanın ve azaltmanın ayrılmaz bir parçasıdır. Dolaylı olarak, hormon ayrıca kanın pH ve elektrolit seviyelerinin korunmasına da yardımcı olur. ..)Kaynak 2022 Telif Endokrin Derneği
Aldosteron İle Neler Yanlış Gidebilir?
Sağlıklı bir bireyde, renin-anjiyotensin-aldosteron sistemi, müdahale olmaksızın çalışır ve kan basıncı seviyelerinin doğal olarak düzenlenmesine ve kontrol edilmesine yardımcı olur. Bununla birlikte, bireyler çok yüksek veya çok düşük miktarlarda aldosteron içerebilir ve bunların her ikisi de aldosteron işlevini etkileyebilir…)Kaynak 2022 Telif Endokrin Derneği
Aldosteron düzeyi yüksek olan kişilerde hiperaldosteronizm olarak bilinen bir durum vardır ve buna tipik olarak adrenal bezlerdeki küçük, iyi huylu tümörler neden olur. .)Kaynak 2022 Telif Endokrin Derneği
Hiperaldosteronizm, hormonun vücudu etkileme şekli nedeniyle yüksek tansiyona, düşük potasyum seviyelerine ve kan hacminde anormal bir artışa neden olabilir. ..)
Düşük aldosteron seviyelerine sahip olmak da mümkündür. Genel bir adrenal fonksiyon kaybına neden olan bir hastalık olan primer adrenal yetmezlik bir neden olabilir. Düşük aldosteron seviyelerine neden olan primer adrenal yetmezliği olan hastalarda düşük kan basıncı, artan potasyum seviyeleri ve uyuşukluk görülebilir.…)Kaynak 2022 Telif Endokrin Derneği
Beyin, DHEA üretimini kontrol eder. Vücut, DHEA üretimini kontrol etmek için negatif geri besleme olarak bilinen benzersiz bir mekanizma kullanır. Olumsuz geribildirim, beyninize vücudunuzdaki DHEA seviyeleri düştüğünde, mekanizmanın “açıldığını” ve daha fazla hormon üretmeye başladığını söyler. DHEA seviyeleri yükselmeye başladığında, olumsuz geribildirim “kapatılır”. Kaynak 2022 Telif Endokrin Derneği
DHEA ve Yaşlanma Karşıtı
DHEA almanın yaşlanma sürecini yavaşlatmaya da yardımcı olabileceğine dair birçok söylenti ve iddia var. İddialar, DHEA’nın ayrıca enerji ve kas gücünü artırabileceğini, bağışıklığı artırabileceğini ve vücut ağırlığını azaltabileceğini içerir. Ancak bu iddialar henüz tıbben kanıtlanamadı. DHEA’nın belirli sağlık sorunlarının tedavisinde rolü var mı?
Bazı araştırmacılar, DHEA’nın aşağıdakileri tedavi etmek için kullanılabileceğini öne sürdü:
1.Adrenal yetmezlik (Addison hastalığı)
2.Depresyon
3.Lupus
4.Obezite
5.Alzheimer hastalığı
6.Osteoporoz
7.Crohn hastalığı
8.Kısırlık
9.Menopoz DHEA ile bağlantılı sorunlar da doğumda emeği teşvik etmeye yardımcı olabilir…)Kaynak 2022 Telif Endokrin Derneği
DHEA ile Hangi Sorunlar Olabilir?
Araştırmalar, hirsutizm ve polikistik over sendromu olan kadınların daha yüksek DHEA seviyelerine sahip olabileceğini göstermiştir. Konjenital adrenal hiperplazi teşhisi konan çocuklar da bazı kanser hastalarının yanı sıra yüksek DHEA seviyelerine sahiptir. Daha düşük DHEA seviyeleri, erkeklerde azalmış yaşam süresi ile ilişkilendirilmiştir. Kadınlarda düşük DHEA seviyeleri genellikle düşük libido ve osteoporoz ile ilişkilidir...)Kaynak 2022 Telif Endokrin Derneği
Noradrenalin olarak da adlandırılan norepinefrin, hem adrenal bezler tarafından üretilen bir hormon hem de vücuttaki sinir uçları boyunca sinyalleri ileten bir kimyasal haberci olan bir nörotransmitterdir. Norepinefrin, adrenal medulla olarak da adlandırılan adrenal bezlerin iç kısmında üretilir. Adrenal medulla ayrıca adrenalin (epinefrin olarak da bilinir) yapar. Norepinefrin, adrenalin ve dopamin, katekolamin ailesinin bir parçasıdır. ..)Kaynak 2022 Telif Endokrin Derneği
Norepinefrin Ne Yapar?
Adrenalin ile birlikte norepinefrin, kalp atış hızını ve kalpten kan pompalanmasını artırır. Ayrıca kan basıncını arttırır ve vücuda daha fazla enerji sağlamak için yağların parçalanmasına ve kan şekeri seviyelerinin yükselmesine yardımcı olur…)Kaynak 2022 Telif Endokrin Derneği
ingiltere’de Addison hastalığı
Birleşik Krallık’ta yaklaşık 9.000 kişi Addison hastalığına sahiptir ve her yıl 300’den fazla yeni vaka teşhis edilmektedir…) Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS
Cushing sendromu Yaygın sebepler
Cushing sendromunun en sık nedeni Ekzojen Glukokortikoidlerin kullanılmasıdır…)Kaynak Egton Tıbbi Bilgi Sistemleri Limited Şirketi. İngiltere ve Galler Yazar Dr. Hayley Willacy Hakem değerlendiricisi Dr. Colin Tidy
Steroidler için kullanır
Steroidler, aşağıdakiler de dahil olmak üzere çok çeşitli koşulları tedavi etmek için kullanılabilir:
1.Astım ve
2:Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)
3:Saman nezlesi
4.Kurdeşen ve
5.Egzama
6.Ağrılı eklemler veya kaslar
7.Artrit ,
8.Tenisçi dirseği ve donmuş omuz gibi
siyatik gibi tahriş olmuş veya sıkışmış bir sinirin neden olduğu ağrı
9.inflamatuar bağırsak hastalığı
10.Crohn hastalığı gibi
11.Lupus
12. Multipl skleroz (MS)..) Kaynak Birleşik Krallık Ulusal Sağlık Hizmeti ( NHS
Ek bilgi NOTU : Cushing Sendromu İle alakalı Detaylı Bilgiye Kitabın Konu başlığından ulaşa bilirsiniz
SIK KULLANILAN İLAÇLAR ADRENAL YETMEZLİĞE NEDEN OLABİLİR..
Herkes, Prednisone gibi kortikosteroid almanın adrenal bezler için baskılayıcı olabileceğini bilir – bu nedenle, bir çarpışmayı önlemek için genellikle azaltılarak dozlanırlar. Bununla birlikte, The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism’in Nisan 2015 çevrimiçi baskısında yayınlanan yeni araştırma, yaygın alerji veya astım steroid inhalerleri ve burun spreyleri kullananların bile adrenal yetmezlik riski altında olduğunu bildirmektedir…)Kaynak 2022 Precision Analytical Inc
Bildiğiniz kadarıyla yaygın olarak kullanılan ilaçlar şunları içerir:
prednizon,
triamsinolon,
betametazon,
deksametazon,
klobetasol ve flutikazon. Marka adları şunları içerir: Medrol, Advair, Qvar, Pulmicort, Flovent, Azmacort, Flonase, Nasonex, Veramyst, Nasacort, Omnaris, Clobex ve Kenalog…)Kaynak 2022 Precision Analytical Inc
Son çalışmadan bazı önemli noktalar aşağıdaki gibidir ( PubMed’deki makaleyi görmek için buraya tıklayın ):NCBI Literatür Kaynakları Ulusal Tıp Kütüphanesi ABD
Toplam 3753 kişiden 1190 katılımcıya ACTH stimülasyon testi ile adrenal yetmezlik teşhisi kondu (136 çalışma grubundan 74 makale değerlendirildi)
Bu 1190 kişinin %48,7’si ağızdan, %7,8’i inhale, %4,7’si topikal, %4,2’si burun içi ve %52,2’si enjekte edilen kortikosteroidlerden kaynaklanıyordu…)Kaynak 2022 Precision Analytical Inc
Adrenal yetmezliğe neden olan birden fazla kortikosteroid formunun kullanılması, %42,7’lik bir havuzlanmış yüzde ile sonuçlanmıştır.
Katılımcıların %11,1’i özel olarak astım tedavisi görüyordu.
Diğer durumlar arasında
Sinüzit,
Sedef hastalığı/cilt rahatsızlıkları,
Romatizmal hastalık,
Böbrek nakli,
Kanser,
Crohn hastalığı,
Kistik fibroz ve
Nazal polipler yer alır.Düşük doz kortikosteroid kullananların %2,4’ünde, en yüksek dozu kullananların ise %21,5’inde adrenal yetmezlik görüldü. .)Kaynak 2022 Precision Analytical Inc
DOZ ÖNEMLİDİR! Kısa süreli (28 günden az) kortikosteroid kullananların %1,4’ünde, orta süreli (1-12 ay) kortikosteroid kullananların %11,9’unda ve uzun süreli (1 yıl veya daha fazla) kullananlarda %27,4’ünde adrenal yetmezlik vardı. .)Kaynak 2022 Precision Analytical Inc
MARUZ KALMA SÜRESİ ÖNEMLİDİR!
En yüksek risk altında olanlar, en uzun zaman çizelgesi için en yüksek dozda olanlar idi, ancak daha uzun süreler boyunca düşük doz kortikosteroid kullananlar bile yetersizlik riski taşıyordu.
Kortikosteroid kesildikten 6 ay sonra yeniden test yapan araştırmalar, başlangıçtaki adrenal yetmezlik yüzdesinin %56,4 olduğunu ve 6 ay sonra hala %25,3 olduğunu buldu.
Yazarlar, adrenal yetmezlik için test yapanların yardımcı olması için fizyolojik dozlarda glukokortikoid replasmanı düşünmelerini tavsiye ettiler…)Kaynak 2022 Precision Analytical Inc
Adrenal yetmezliğe ne sebep olur?
Birincil adrenal yetmezlik, çoğunlukla bağışıklık sisteminiz yanlışlıkla sağlıklı adrenal bezlerinize saldırdığında ortaya çıkar. Diğer nedenler şunları içerebilir:
1.Kanser
2.Mantar enfeksiyonları
3.Adrenal bezlerin tüberküloz enfeksiyonu
4.Endokrin bezlerinin kalıtsal bozuklukları..)Kaynak 2022 Johns Hopkins Üniversitesi, Johns Hopkins Hastanesi ve Johns Hopkins Sağlık Sistemi.
Özet
Addison hastalığı veya ‘primer adrenal yetmezlik‘, adrenal bezlerin yeterli hormon üretemediği bir durumdur. Nedenleri arasında enfeksiyon, hasar ve bağışıklık sisteminin adrenal bezlere saldırmasını ve onları yok etmesini sağlayan bir otoimmün yanıtı yer alabilir.
Tedavi, ömür boyu yönetilmesi gereken steroid replasman tedavisini içerir…)
Semptomların ani, akut kötüleşmesi, Addisonian krizi olarak bilinir.
Bir Addison krizi, hızlı ve uygun şekilde tedavi edilmediği takdirde ölümcül olabilir…)Kaynak Avustralya Victoria Eyalet Hükümeti Sağlık Bakanlığı
Addison hastalığının nedenleri
Addison hastalığının 10 vakasından yaklaşık yedisi, vücudun kendi bağışıklık hücrelerinin adrenal bezlere saldırdığı ve yok ettiği bir otoimmün tepkiden kaynaklanır.
Bu, ” birincil adrenal yetmezlik ” (veya birincil Addison hastalığı) olarak bilinir …)Kaynak Avustralya Victoria Eyalet Hükümeti Sağlık Bakanlığı
Addison hastalığının diğer nedenleri şunlardır:
adrenal bezlerin enfeksiyonu
kanserin adrenal bezlere yayılması
adrenal bezlerdeki belirli tümörlerin cerrahi olarak çıkarılması…)Kaynak Avustralya Victoria Eyalet Hükümeti Sağlık Bakanlığı
Addison hastalığının nedenleri
Addison hastalığının 10 vakasından yaklaşık yedisi, vücudun kendi bağışıklık hücrelerinin adrenal bezlere saldırdığı ve yok ettiği bir otoimmün tepkiden kaynaklanır. Bu, ” birincil adrenal yetmezlik ” (veya birincil Addison hastalığı) olarak bilinir …)Kaynak Avustralya Victoria Eyalet Hükümeti Sağlık Bakanlığı
Addison hastalığının diğer nedenleri şunlardır:
adrenal bezlerin enfeksiyonu
kanserin adrenal bezlere yayılması
adrenal bezlerdeki belirli tümörlerin cerrahi olarak çıkarılması.
Bazı durumlarda, endokrin sistemin diğer bezleri, poliendokrin eksiklik sendromu adı verilen bir durumda, bir otoimmün tepkiden etkilenir . İki tip poliendokrin eksikliği sendromu vardır – Tip I ve Tip II. Her iki tür de ailelerde koşma eğilimindedir…)Kaynak Avustralya Victoria Eyalet Hükümeti Sağlık Bakanlığı
Tip I çocuklarda daha sık görülür. Semptomlar, az aktif paratiroid, pernisiyöz anemi, tekrarlayan kandida enfeksiyonları, kronik aktif hepatit ve yavaş cinsel gelişimi içerir. Schmidt sendromu olarak da bilinen
Tip II , genç erişkinlerde daha yaygındır. Semptomlar, az aktif tiroid, tip 1 diyabet ve daha az yaygın olarak vitiligo (bir cilt durumu) içerir…)Kaynak Avustralya Victoria Eyalet Hükümeti Sağlık Bakanlığı
Birincil adrenal yetmezlik ile ilgili diğer durumlar şunlardır:
adrenomiyelonöropati (AMN) – bazı yetişkinlerde ortaya çıkabilir. Omurgayı etkiler ve zamanla dejeneratiftir.
adrenolökodistrofi (ALD) – 100.000 çocuktan birinde, özellikle erkeklerde görülür. Beyin hasarına neden olabilir ve ölümcül olabilir. Hayatta kalanlar genellikle AMN geliştirir.
Primer adrenal yetmezliğin tedavisi ömür boyu glukokortikoid (kortizol) ve mineralokortikoid (aldosteron) replasmanıdır…)Kaynak Avustralya Victoria Eyalet Hükümeti Sağlık Bakanlığı
İkincil adrenal yetmezlik
İkincil adrenal yetmezlik, birincil adrenal yetmezlikten (Addison hastalığı) farklıdır. Hipofiz bezi yeterli ACTH (adrenokortikotropik hormon) üretemediğinde ortaya çıkar, bu da adrenal bezlerin kortizol salgılamasının istenmediği anlamına gelir.
Hipotalamik hastalık da adrenal yetmezliğe yol açabilir. Bu, üçüncül adrenal yetmezlik olarak bilinir, ancak genellikle hipofiz ve hipotalamik nedenler bazen birlikte ikincil adrenal yetmezlik olarak anılır…)Kaynak Avustralya Victoria Eyalet Hükümeti Sağlık Bakanlığı
Sekonder adrenal yetmezliğin nedenleri arasında şunlar olabilir:
glukokortikoid ilaçlar – romatoid artrit ve astım gibi enflamatuar bozukluklar genellikle uzun süreli veya yüksek doz steroidlerle (glukokortikoid replasmanları) tedavi edilir. Doz aniden kesilirse veya uygun azaltma önlemleriyle azaltılmazsa, hipofiz bezi yeterli ACTH üretemeyerek yanıt verebilir. Bu durum bazen tersine dönebilir..)Kaynak Avustralya Victoria Eyalet Hükümeti Sağlık Bakanlığı
Cushing hastalığı – hipofiz bezinin ACTH üreten iyi huylu bir tümörü. Bu, çok fazla kortizol üretilmesine neden olur. Tedavi, tümörün cerrahi olarak çıkarılmasını gerektirir. Tümör çıkarıldıktan sonra hipofiz bezinin ACTH üretmeye başlaması aylar alabilir.
diğer nedenler – enfeksiyonlar, azalan kan akışı, radyoterapi ve bazı beyin cerrahisi hipofiz bezine veya hipotalamusa zarar verebilir ve ACTH üretme yeteneğini azaltabilir.
Sekonder Addison hastalığının tedavisi yalnızca glukokortikoid (kortizol) replasmanıdır…)Kaynak Avustralya Victoria Eyalet Hükümeti Sağlık Bakanlığı
Addison krizi
Addison hastalığının semptomlarının ani, akut bir şekilde kötüleşmesi, Addisonian krizi olarak bilinir. Addison hastalığı olan kişilerde veya ikincil adrenal yetmezlik vakalarının çoğunda Addison krizi riski yılda yüzde altı ila sekizdir.
Tedavi edilmezse, bir Addisonian krizi ölümcül olabilir. Buna şunlar neden olabilir:..)Kaynak Avustralya Victoria Eyalet Hükümeti Sağlık Bakanlığı